Roekeloosheid in het verkeer – hoe zit het verzekeringstechnisch in elkaar?

Roekeloosheid zit als schuldgradatie tussen gewone schuld en opzet in. Roekeloos rijgedrag van automobilisten leidt vaak tot levensgevaarlijke situaties en niet zelden ook tot daadwerkelijk ongelukken, waarbij zwaargewonden en doden te betreuren zijn.

Waar ligt de grens tussen schuld, roekeloosheid en opzet? Het antwoord op die vraag is met name voor de strafmaat van belang. In de wet was, tot de hiervoor genoemde wijziging van de Wegenverkeerswet, nooit vastgelegd wat de grens is tussen deze gradaties.

In dit artikel willen wij het niet specifiek hebben over roekeloos rijgedrag in het verkeer, en de aanpassingen van de Wegenverkeerwet. Het verbeteren van de verkeersveiligheid, en daarmee het verminderen van verkeersongevallen, is een blijvend aandachtspunt voor de overheid. Dit wil de overheid via diverse maatregelen bereiken, door onder meer strengere wetgeving en strengere straffen.

Gevolgen voor verzekeraars en verzekerden

De straffen voor de verkeersmisdragingen zijn (nog) hoger, als er doden of gewonden te betreuren zijn. De financiële gevolgen zijn dan ook navenant enorm! Hoe zit het bijvoorbeeld nu als een WAM-verzekeraar een grote schade heeft uitbetaald aan slachtoffers en deze wil verhalen op de bestuurder?

Opzet en roekeloos rijgedrag is naar slachtoffers toe geen toegestane WAM-uitsluiting. De verzekeraar stelt de benadeelde schadeloos en kan deze op grond van de WAM (Wet Aansprakelijkheidsverzekering Motorrijtuigen) en/of de polisvoorwaarden verhalen op de bestuurder en/of de verzekeringnemer.

Voorbeeld:

Pieter is de trotse bezitter van een Audi. Op een vrijdagavond rijdt hij veel harder dan toegestaan op een provinciale weg. Bovendien rijdt hij twee keer door rood. Na een gevaarlijke inhaalactie veroorzaakt hij een groot verkeersongeluk, waarbij de bestuurder van een tegenligger zwaargewond raakt.

De verzekeraar van de Audi moet op basis van de WAM de schade aan de benadeelde uitbetalen. Bovendien heeft de zwaargewonde een rechtstreeks verhaalsrecht op de WAM-verzekeraar van de Audi. Nadat de gewonde tegenligger schadeloos is gesteld, verhaalt de WAM-verzekeraar de schade op Pieter. Pieter, die nu een beperkt eigen vermogen heeft, gaat nog (mogelijk tientallen) jaren erover doen om de totale schade weer terug te betalen aan zijn verzekeraar.

Het staat verzekeraars vrij om allerlei uitsluitingen op te nemen in de polisvoorwaarden voor de WA-verzekering. Zoals gezegd, mogen deze uitsluitingen alleen tegen benadeelden worden ingeroepen als het gaat om de zogenaamde toegestane WAM-uitsluitingen, zoals schade veroorzaakt door een dief of een joyrider die met geweld zich het motorrijtuigen heeft toegeëigend.

Tot op heden zijn verschillende verzekeraars zich aan het beraden over hoeverre zij het begrip roekeloosheid willen gaan interpreteren en hoe ze dit willen gaan aanscherpen in de polisvoorwaarden. Dit kan per verzekeraar verschillen.

Veel verzekeraars hebben een uitsluiting voor roekeloos rijgedrag in de polisvoorwaarden staan. Als een bestuurder door de strafrechter is veroordeeld voor roekeloos gedrag, sterkt dat de verhaalactie van de verzekeraar op haar eigen verzekeringnemer.

In de polisvoorwaarden staat vaak: U bent niet verzekerd voor schade die ontstaat door (voorwaardelijke) opzet of roekeloosheid van u, de gemachtigde bestuurder van de auto of de gemachtigde passagier van de auto. Ook als u, de gemachtigde bestuurder of de gemachtigde passagier zich niet bewust was van uw/zijn roekeloosheid.

Je bent als verzekeringnemer wel verzekerd als je kunt aantonen dat je hier niets van wist of dat het tegen jouw wil in gebeurde en dat jou niets te verwijten valt.

Is de schade veroorzaakt door een persoon die in opdracht van bijvoorbeeld jou of met goedkeuring van jou handelde en is de opzet het gevolg van zijn roekeloosheid?
Ook dan ben je niet verzekerd! De verzekeraar vergoedt de schade van de benadeelde wel, maar heeft het recht om dit bedrag te verhalen op jou of de dader.

Maar wat is roekeloosheid, schuld of opzet nou precies?

Daar kunnen we duidelijk over zijn, die duidelijkheid is er niet!
Er zijn nu weliswaar 12 handelingen opgenomen in de Wegenverkeerswet die gelden als opzettelijke verkeersgedragingen. Maar daarmee is gevaarlijk verkeersgedrag (zoals door rood rijden of gevaarlijk inhalen) in iedere situatie nog geen roekeloosheid of opzet.
Dat oordeel is en blijft nog steeds bij de bevoegde rechter, en rechters onderling zijn het daarover lang niet altijd eens.

Ons advies blijft: rijd voorzichtig!

Heb je vragen over de WA-dekking van jouw verzekeraar, neem dan gerust contact met ons op, telefonisch 0546-578855 of per email: verzekeringen@serviongroep.nl